Η ιστορία του Πτελεού είναι πανάρχαια. Ο Πτελεός συγκαταλέγεται στις λίγες πόλεις που διατηρούν το ίδιο όνομα από την ομηρική εποχή έως σήμερα. Το όνομα του χωριού όπως και οι διάφορες άλλες μορφές που κατά καιρούς πήρε (Φτελιό, Φτελιά, Πιτελεός, Φιτέλιον) δεν οφείλεται, όπως πιστεύουν κάποιοι στο ότι φύτρωναν πολλές φτελιές στην περιοχή, αλλά ίσως στο ότι η φτελιά θεωρούνταν ιερό δέντρο, αφού σύμφωνα με την ιστορία τον τάφο του Πρωτεσίλαου - βασιλιά του Πτελεού, που έλαβε μέρος στον Τρωικό Πόλεμο- τον ίσκιωναν φτελιές.
Η σημαντική ιστορία του Πτελεού ξεκινά από τα προομηρικά χρόνια αφού είχε δημιουργήσει ομώνυμη αποικία στην Πελοπόννησο, ενώ και στη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου (421 π. Χ.) ο Πτελεός υπήρξε ένα από τα πιο σημαντικά λιμάνια.
Το Πτελεό ή Φτελιό, όπως το λέμε όλοι οφείλει την ονομασία του στην Πτελέα, κοινώς Φτελιά, ή Καραγάτς.
Ο Όμηρος όμως, ο οποίος αναφέρει το Φτελιό, ως γένους Θηλυκού (η Πτελεός), δεν το μνημονεύει ως τόπο με φτελιές. Στον κατάλογο των πλοίων, που πήραν μέρος στην εκστρατεία της Τροίας, αναφέρεται ως «λεχεποιή». Και επειδή λέχος σημαίνει κρεβάτι και ποίη ή ποία σημαίνει πόα, χλόη, πρέπει να φανταστούμε το Φτελιό πάνω σε χλοερό κρεβάτι ή σε τόπο με παχιές βοσκές, όπως μετέφρασε το «λεχεποιή» ο Ιωάννης Ζερβός.
Βρισκόμαστε στη σαγηνευτική μυθολογική εποχή, τότε που ο Πρωτεσίλαος, βασιλιάς για ορισμένους και πρίγκιπας για άλλους, διοικούσε τις αρχαιές πόλεις Φυλάκη, Ίτων, Αντρών και Πτελεός και με σαράντα πλοία πήρε μέρος στον Τρωικό πόλεμο. Δεν πρόλαβε ωστόσο να μετάσχει στις μάχες, γιατί σκοτώθηκε μόλις αποβιβάστηκε από το πλοίο του στην Τροία (γνωρίζοντας εκ των προτέρων και ακολουθώντας το χρησμό της Πυθίας, ο οποίος ανέφερε ότι ο πρώτος Έλληνας που θα πατήσει στο έδαφος της Τροίας θα σκοτωθεί).
Αφήνοντας τους μύθους και περνώντας στην ιστορία, θα παρατηρήσουμε, ότι , κατά τον καθηγητή Βαγγέλη Σκουβαρά, οι αρχαιολόγοι τοποθετούν την προθεσσαλική πόλη Πτελεός κοντά στο επίνειο Πηγάδι.
Στα μεσαιωνικά χρόνια το Φτελιό μετατοπίστηκε στην θέση του σημερινού χωριού και αναφέρεται πολύ συχνά στην ιστορία της φραγκοκρατούμενης και τουρκοκρατούμενης Θεσσαλίας.
Στην κατάκτηση της Θεσσαλίας από τους Φράγκους δόθηκε σαν φέουδο στο τάγμα των Ιωαννιτών ιπποτών. Αργότερα, πέρασε στα χέρια των Βενετσιάνων ενώ στα 1396 οι Τούρκοι κυρίεψαν για πρώτη φορά τον Πτελεό έως και το 1411 που ήρθε πάλι στην κατοχή των Βενετσιάνων.
Στα χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, στην περιοχή του Πτελεού ευδοκιμούσαν φαίνεται τα αμπέλια και το καλό κρασί, αφού «ο οίνος ο Πτελεάτικος εισρέει ως πολύτιμον προϊόν εις την βασιλίδα των πόλεων, ως ο σύγχρονος καμπανίτης οίνος».
Στον 15ο αιώνα το Φτελιό αναφέρεται ως Φτελιά. Η αναφορά αυτή γίνεται από τον ιστορικό Λαόνικο Χαλκοκονδύλη, τον οποίο επικαλείται ο Σκουβαράς, εξιστορώντας τα της κατάληψης της Θεσσαλίας το 1423 από τον Τουρχάν Βέη, στρατηγό του Σουλτάνου Μουράτ Β΄. Δεν έγιναν τότε καταστροφές και λεηλασίες γιατί η κατάληψη ήταν αποτέλεσμα ειρηνικής συνθηκολόγησης. Μόνο στα 1470, όταν ο Σουλτάνος Μωάμεθ Β΄ εκυρίευσε τα Θεσσαλικά φρούρια Πτελεό και Γαρδίκι που τα κρατούσαν οι Βενετοί κι αγωνίστηκαν απεγνωσμένα για τη διατήρησή τους, γιατί δεν ήθελαν να προσκυνήσουν, σκότωσε όλους τους άνδρες άνω των 12 ετών, «έλαβε δε και την Φτελιά και το Γαρδίκιον». Ο Σουλτάνος άφησε το Φτελιό και το Γαρδίκι έρημα, μεταφέροντας όλους τους κατοίκους στην Κωνσταντινούπολη, όπου επίσης μετέφερε και όλες τις γυναίκες και τα παιδιά από τον Εύριπο. (Στο Σαντζάκιο του Ευρίπου κατά τον 16ο αιώνα υπάγονταν η Χαλκίδα και η Θήβα).
Η περίοδος της τουρκοκρατίας διήρκησε μέχρι το 1832. Ένα χρόνο αργότερα και με το Βασιλικό Διάταγμα της 15ης Απριλίου του 1833, ο Πτελεός κατατάχθηκε στην επαρχία Φθιώτιδας σαν 3ος Δήμος με 614 κατοίκους και έμβλημά του “πτελεάν και παρ’ αυτήν άντρον” (1870).
Ο Δήμος σχηματίστηκε με το Β.Δ της 8ης (20ης) Απριλίου 1835 και είχε τότε 614 κατοίκους , από τους οποίους 287 στο Φτελιό, 236 στο Χαμάκου ή Πεθρόν, 37 στους Αγίους Θεοδώρους και 54 στη Γάγκριανη (πρόκειται ασφαλώς για την Γαύριανη). Το 1857 η έδρα μεταφέρθηκε στη Σούρπη και το 1864 ορίστηκαν δύο έδρες του Δήμου. Θερινή στη Σούρπη, χειμερινή στο Φτελιό.
Το Πτελεόν, λοιπόν, ή Πτελεός (ο και η ) ή Φτελιά, το Φτελιό , όπως επικράτησε τα τελευταία χρόνια , πήρε το όνομά του από τις φτελιές, που σίγουρα αφθονούσαν. Ωστόσο στον αιώνα μας δεν κυριαρχούν στην περιοχή ούτε φτελιές, ούτε τα βοσκοτόπια, ούτε οι αμπελώνες. Καθοριστική είναι η κυριαρχία της ελιάς, αν λάβουμε υπόψη ότι τα ελαιόδενδρα της περιοχής φθάνουν τις τριακόσιες χιλιάδες και κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η συγκομιδή της ελιάς.
Σήμερα αριθμεί περί τους 1700 κατοίκους που ασχολούνται κυρίως με την καλλιέργεια της ελιάς και τον αγροτοτουρισμό γενικότερα.
πηγή: pteleos.gr
Η σημαντική ιστορία του Πτελεού ξεκινά από τα προομηρικά χρόνια αφού είχε δημιουργήσει ομώνυμη αποικία στην Πελοπόννησο, ενώ και στη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου (421 π. Χ.) ο Πτελεός υπήρξε ένα από τα πιο σημαντικά λιμάνια.
Το Πτελεό ή Φτελιό, όπως το λέμε όλοι οφείλει την ονομασία του στην Πτελέα, κοινώς Φτελιά, ή Καραγάτς.
Ο Όμηρος όμως, ο οποίος αναφέρει το Φτελιό, ως γένους Θηλυκού (η Πτελεός), δεν το μνημονεύει ως τόπο με φτελιές. Στον κατάλογο των πλοίων, που πήραν μέρος στην εκστρατεία της Τροίας, αναφέρεται ως «λεχεποιή». Και επειδή λέχος σημαίνει κρεβάτι και ποίη ή ποία σημαίνει πόα, χλόη, πρέπει να φανταστούμε το Φτελιό πάνω σε χλοερό κρεβάτι ή σε τόπο με παχιές βοσκές, όπως μετέφρασε το «λεχεποιή» ο Ιωάννης Ζερβός.
Βρισκόμαστε στη σαγηνευτική μυθολογική εποχή, τότε που ο Πρωτεσίλαος, βασιλιάς για ορισμένους και πρίγκιπας για άλλους, διοικούσε τις αρχαιές πόλεις Φυλάκη, Ίτων, Αντρών και Πτελεός και με σαράντα πλοία πήρε μέρος στον Τρωικό πόλεμο. Δεν πρόλαβε ωστόσο να μετάσχει στις μάχες, γιατί σκοτώθηκε μόλις αποβιβάστηκε από το πλοίο του στην Τροία (γνωρίζοντας εκ των προτέρων και ακολουθώντας το χρησμό της Πυθίας, ο οποίος ανέφερε ότι ο πρώτος Έλληνας που θα πατήσει στο έδαφος της Τροίας θα σκοτωθεί).
Αφήνοντας τους μύθους και περνώντας στην ιστορία, θα παρατηρήσουμε, ότι , κατά τον καθηγητή Βαγγέλη Σκουβαρά, οι αρχαιολόγοι τοποθετούν την προθεσσαλική πόλη Πτελεός κοντά στο επίνειο Πηγάδι.
Στα μεσαιωνικά χρόνια το Φτελιό μετατοπίστηκε στην θέση του σημερινού χωριού και αναφέρεται πολύ συχνά στην ιστορία της φραγκοκρατούμενης και τουρκοκρατούμενης Θεσσαλίας.
Στην κατάκτηση της Θεσσαλίας από τους Φράγκους δόθηκε σαν φέουδο στο τάγμα των Ιωαννιτών ιπποτών. Αργότερα, πέρασε στα χέρια των Βενετσιάνων ενώ στα 1396 οι Τούρκοι κυρίεψαν για πρώτη φορά τον Πτελεό έως και το 1411 που ήρθε πάλι στην κατοχή των Βενετσιάνων.
Στα χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, στην περιοχή του Πτελεού ευδοκιμούσαν φαίνεται τα αμπέλια και το καλό κρασί, αφού «ο οίνος ο Πτελεάτικος εισρέει ως πολύτιμον προϊόν εις την βασιλίδα των πόλεων, ως ο σύγχρονος καμπανίτης οίνος».
Στον 15ο αιώνα το Φτελιό αναφέρεται ως Φτελιά. Η αναφορά αυτή γίνεται από τον ιστορικό Λαόνικο Χαλκοκονδύλη, τον οποίο επικαλείται ο Σκουβαράς, εξιστορώντας τα της κατάληψης της Θεσσαλίας το 1423 από τον Τουρχάν Βέη, στρατηγό του Σουλτάνου Μουράτ Β΄. Δεν έγιναν τότε καταστροφές και λεηλασίες γιατί η κατάληψη ήταν αποτέλεσμα ειρηνικής συνθηκολόγησης. Μόνο στα 1470, όταν ο Σουλτάνος Μωάμεθ Β΄ εκυρίευσε τα Θεσσαλικά φρούρια Πτελεό και Γαρδίκι που τα κρατούσαν οι Βενετοί κι αγωνίστηκαν απεγνωσμένα για τη διατήρησή τους, γιατί δεν ήθελαν να προσκυνήσουν, σκότωσε όλους τους άνδρες άνω των 12 ετών, «έλαβε δε και την Φτελιά και το Γαρδίκιον». Ο Σουλτάνος άφησε το Φτελιό και το Γαρδίκι έρημα, μεταφέροντας όλους τους κατοίκους στην Κωνσταντινούπολη, όπου επίσης μετέφερε και όλες τις γυναίκες και τα παιδιά από τον Εύριπο. (Στο Σαντζάκιο του Ευρίπου κατά τον 16ο αιώνα υπάγονταν η Χαλκίδα και η Θήβα).
Η περίοδος της τουρκοκρατίας διήρκησε μέχρι το 1832. Ένα χρόνο αργότερα και με το Βασιλικό Διάταγμα της 15ης Απριλίου του 1833, ο Πτελεός κατατάχθηκε στην επαρχία Φθιώτιδας σαν 3ος Δήμος με 614 κατοίκους και έμβλημά του “πτελεάν και παρ’ αυτήν άντρον” (1870).
Ο Δήμος σχηματίστηκε με το Β.Δ της 8ης (20ης) Απριλίου 1835 και είχε τότε 614 κατοίκους , από τους οποίους 287 στο Φτελιό, 236 στο Χαμάκου ή Πεθρόν, 37 στους Αγίους Θεοδώρους και 54 στη Γάγκριανη (πρόκειται ασφαλώς για την Γαύριανη). Το 1857 η έδρα μεταφέρθηκε στη Σούρπη και το 1864 ορίστηκαν δύο έδρες του Δήμου. Θερινή στη Σούρπη, χειμερινή στο Φτελιό.
Το Πτελεόν, λοιπόν, ή Πτελεός (ο και η ) ή Φτελιά, το Φτελιό , όπως επικράτησε τα τελευταία χρόνια , πήρε το όνομά του από τις φτελιές, που σίγουρα αφθονούσαν. Ωστόσο στον αιώνα μας δεν κυριαρχούν στην περιοχή ούτε φτελιές, ούτε τα βοσκοτόπια, ούτε οι αμπελώνες. Καθοριστική είναι η κυριαρχία της ελιάς, αν λάβουμε υπόψη ότι τα ελαιόδενδρα της περιοχής φθάνουν τις τριακόσιες χιλιάδες και κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η συγκομιδή της ελιάς.
Σήμερα αριθμεί περί τους 1700 κατοίκους που ασχολούνται κυρίως με την καλλιέργεια της ελιάς και τον αγροτοτουρισμό γενικότερα.
πηγή: pteleos.gr
1 σχόλιο:
Συγχαρητήρια σας αξίζουν τόσο για το υλικό που προβάλλετε όσο και για την ιδέα που είχατε. Η ποιότητα του ιστοχώρου σας ξεχωριστή. Καλή συνέχεια. ...
Δημοσίευση σχολίου